Positief aan de slag met gedrag
Kinderen maken nu en dan fouten. Dat is eigen aan het groeiproces van elk kind. Kinderen kunnen leren uit de fouten die ze maken. Onze school wil hierop inzetten door dialoog en herstel alle kansen te geven. In overleg met de betrokkenen gaan we op zoek naar een gepaste maatregel of een mogelijke oplossing. Op die manier kunnen kinderen mee de verantwoordelijkheid nemen om een oplossing te zoeken voor het conflict of om hun fout goed te maken.
Om onze schoolvisie te realiseren kozen we voor het Positive Behavior Support-system (PBS)
als kader. Positive Behavior Support (PBS) is een schoolbrede aanpak die zich richt op het versterken van gewenst gedrag en het voorkomen van probleemgedrag. De aanpak resulteert in een positief en veilig schoolklimaat waardoor het welbevinden, het leren en het ontwikkelen van onze kleuters wordt bevorderd en gedragsproblemen voorkomen worden.
Om het PBS-systeem op onze school te implementeren, bepaalden we met het hele schoolteam 4 basiswaarden die passen bij de visie en de missie van de school: eigenheid, respect, veiligheid en zorgzaamheid. Deze gezamenlijke waarden vormen het fundament van ons schoolsysteem.
We formuleerden bij iedere basiswaarde heldere en duidelijke gedragsverwachtingen:
Goed gedrag kan je leren
Graag willen wij als kleuterschool een veilig, positief en stimulerend schoolklimaat creëren voor uw kleuter. Een klimaat waar iedereen zich thuis voelt en zichzelf mag zijn met zijn of haar talenten. Een school- en klasomgeving waarin conflicten spelenderwijs en gesteund door begrijpbare regels, omgevormd worden tot een fijn omgaan met elkaar. Een school waar kinderen de alerte en warme nabijheid mogen ervaren.
We hebben als school gekozen voor 4 basiswaarden nl. Eigenheid – Respect – Veilig – Zorgzaam, met telkens bijhorende gedragsverwachtingen.
Ze worden in de school en in de klas visueel zichtbaar gemaakt voor alle kleuters. Zo creëren we een omgeving die voor iedereen duidelijk en voorspelbaar is.
Om deze vaardigheden te stimuleren geven we doelgericht en planmatig les in gedrag. De basiswaarden worden voorgeleefd en de gewenste gedragingen worden expliciet onderwezen en ingeoefend. Dit doen we maandelijks onder de vorm van een toneeltje. De basiswaarden zijn gekoppeld aan een persoonsfiguur om het erg toegankelijk te maken voor de kleuters. Om deze nog verder eigen te maken, werken we in de klas verder met de sociale vaardigheidsmethode ‘Cas en Lisa’.We zijn ervan overtuigd dat deze schoolbrede aanpak resulteert in een positief en veilig schoolklimaat. Hierdoor wordt het welbevinden, het leren en het ontwikkelen van onze kleuters bevorderd en kunnen gedragsproblemen voorkomen worden.
Is er werkelijk sprake van ongewenst gedrag?
Dan passen we een reactieprocedure (de zogenaamde 3-trapsraket) toe om het gedrag te corrigeren:
STAP 1
Stap naar de kleuter toe.
Verwoord wat je de kleuter ziet doen of hoort zeggen (spiegel) . Laat ze kijken naar je gezicht. Benoem het effect van het gedrag op de omgeving (andere kinderen, volwassenen, materiaal,…)
Vraag welk gedrag er eigenlijk van hem of haar verwacht wordt. Laat de kleuter de afspraak verwoorden (oudste kls) of de visualisatie aanwijzen. Herhaal eventueel zelf de afspraak. Blijf rustig.
Geef het kind even tijd om zijn gedrag te corrigeren.
STAP 2
Blijft de kleuter het ongewenst gedrag vertonen? Herhaal de gedragsverwachting, verwijs naar de visualisatie en geef de kleuter opnieuw de kans om nu wel het gewenste gedrag te vertonen.
STAP 3
Houdt het ongewenst gedrag aan?
Stop het negatief gedrag door de kleuter uit de situatie te verwijderen en zet hem even apart op de STOP-bank/stoel (oudste kleuters)of laat de kleuter (jongste kleuters) met je meelopen ad hand. Ga na een tijdje in gesprek (oudste kleuters) en bied de kleuter de keuze:
- Ofwel laat hij het gewenste gedrag zien (en bekrachtig je dit meteen)
- Ofwel kiest hij voor een herstel (en pas je dit ook toe) vb. schade herstellen, rommel laten opruimen, iets liefs laten doen voor de ander (vb. tekening laten maken),…
We streven ernaar om ook over de aard van deze consequenties schoolafspraken te maken. Zo is het zowel voor kleuters, voor leerkrachten als voor ouders duidelijk en voorspelbaar hoe er op ongewenst gedrag gereageerd wordt.
Opmerking!
De drietrapsraket als reactieprocedure geldt niet wanneer kleuters elkaar met opzet pijn doen.
Op school geldt een duidelijke afspraak: Pijn doen mag nooit!
In zo’n geval wordt een kleuter onmiddellijk op de STOP-bank geplaatst.
Het incident wordt aan de klasleerkacht gemeld die een consequentie en herstel aan het voorval verbindt.
In geval van (met opzet) ‘pijn doen’ worden ouders steeds op de hoogte gebracht van het ongewenst gedrag van hun kleuter en van de consequentie die hieraan verbonden werd.
Samenwerking met ouders en externen
Het is belangrijk dat ouders, CLB, ondersteuners en andere instanties, die nauw betrokken zijn bij de school, op de hoogte zijn over onze aanpak zodat we als volwaardige partners kunnen samenwerken om het PBS-systeem te implementeren.